Toespraak van Hare Majesteit de Koningin, Be-Philanthropy, een dag om filantropie te vieren, Autoworld, Brussel

Dames en heren,

Het evenement dat ons vandaag samenbrengt, moet ons helpen om een antwoord te geven op meerdere belangrijke vragen over filantropie.

Ten eerste moeten we ons afvragen waarom filantropie bestaat in 2023.

De wens om ons solidair te tonen en met elkaar te delen heeft altijd al deel uitgemaakt van de menselijke natuur. De laatste jaren is dat verlangen om blijk te geven van empathie echter nog sterker geworden. We zijn ons meer dan ooit bewust van onze collectieve kwetsbaarheid, door toedoen van de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne en natuurrampen zoals de overstromingen in België in de zomer van 2021 of de recente aardbevingen in Turkije en Syrië.

Het bijzondere aan filantropie is bovendien dat alle partijen er beter van worden. Anderen helpen maakt niet alleen de ontvanger gelukkig maar ook de schenker.

Filantropie stelt haar financiële middelen en haar ervaring op het terrein ten dienste van de gemeenschap. Individuen, families en ondernemingen vullen daarbij het optreden van andere instanties aan. Gezamenlijk bouwen ze een inclusieve maatschappij, een samenleving die niemand in de steek laat.

Hoe moedigen we filantropie nu aan? Dat lijkt me een tweede vraag. Leren we onze kinderen al op jonge leeftijd om vrijgevig te zijn? Zetten we in op moderne digitale tools zoals online giften? Wat dat betreft, moeten we er ook rekening mee houden dat filantropie meer omvat dan enkel het schenken van geld. Mensen kunnen ook hun steentje bijdragen door hun tijd te investeren, bijvoorbeeld door een leerling te helpen die het moeilijk heeft op school, door een jonge ondernemer te begeleiden, of door een oudere persoon gezelschap te houden. Een bedrijf kan zijn maatschappelijk engagement ook tonen door zijn activiteiten op een sociaal en ecologisch verantwoorde manier uit te voeren. Het is belangrijk om ook die vormen van filantropie te ondersteunen.

Een derde vraag heeft te maken met de band tussen de schenker en het project. Moet er een duidelijk aanwijsbare band bestaan tussen de schenker en een specifiek goed doel? Of moeten we veeleer inzetten op schaal en volume via het bundelen van individuele schenkingen in grotere collectieve fondsen, om zo de problemen aan te pakken? Wat is de beste werkwijze? Het antwoord op die vraag zal afhangen van de aard van het doel. En het zal ongetwijfeld ook mee evolueren met de technologieën die het mogelijk maken om schenkingen en projecten steeds persoonlijker te beheren.

Ten vierde, hoe kunnen we ervoor zorgen dat we geen enkel doel over het hoofd zien? De noden nemen jammer genoeg enkel toe. Veel te veel mensen in België, Europa en de rest van de wereld leven in armoede of zijn door het leven in een zwakke situatie verzeild. We moeten zowel dringende hulp bieden aan slachtoffers van natuurrampen als lange termijn-problemen aanpakken, zoals de levenskwaliteit van onze senioren. Wat telt, is dat we zoveel mogelijk behoeften lenigen en dat iedereen de projecten kan steunen die hem of haar het nauwst aan het hart liggen.

Tot slot, hoe zorgen we ervoor dat elke schenking een zo groot mogelijke impact heeft? Welke garanties kunnen we een schenker bieden dat het gedoneerde geld optimaal gebruikt zal worden? Wat moeten de instellingen die filantropie beheren doen om het vertrouwen van schenkers te behouden? Wat zijn de beste instrumenten om het goede beheer van de middelen die we ontvangen te evalueren? Met het oog op efficiëntie zijn filantropische organisaties de voorbije decennia steeds professioneler geworden, en ze streven ernaar om mee te evolueren met de maatschappij.

Deze vragen, en ook nog andere, dringen zich op, zowel op lokaal, nationaal, Europees als mondiaal niveau.

De discussies die vandaag op het programma staan, moeten u helpen om ze te beantwoorden. Als erevoorzitter verheugt het mij dat de Koning Boudewijnstichting het initiatief heeft genomen om dit evenement te organiseren.

Ter afronding wil ik onderstrepen dat deze dag waarop we nadenken over filantropie in België en Europa ook een gelegenheid is om onze dankbaarheid uit te drukken, niet alleen aan de schenkers maar ook aan de instellingen en de mensen op het terrein die er zich dag na dag op toeleggen om de vrijgevigheid van donateurs om te zetten in concrete projecten voor het welzijn van anderen.

Ik twijfel er niet aan dat uw gesprekken zullen helpen om een duurzame, doeltreffende en innovatieve filantropie uit te bouwen om zo nog beter te antwoorden op de noden van het samenleven in onze maatschappij.